Jaskinia Malinowska
Położenie: w S stoku Malinowa (1117 m npm). Dojście: z przel. Salmopolskiej kierujemy się na Malinów za czerwonym szlakiem turystycznym. Ze szczytu schodzimy kilkaset metrów grzbietem w kierunku Malinowskiej Skały i skręcamy w prawo na wyraźna ścieżkę biegnąca w poziomie, którą docieramy do otworu. Zwiedzanie głównych partii – bez trudności. Główny ciąg licznie odwiedzany przez turystów.
Pionowy otwór wejściowy (2,5 x 0,6 m)stanowi duża szczelina (głębokości około 10 m) rozwinięta na kierunku NW-SE. Pionowe odcinki szczeliny są zabezpieczone metalowymi drabinami, które zastąpiły niegdyś ustawione tu ostrewki i drabiny drewniane. Schodząc drabinka zrazu przy ścianie, dalej w otwartej szczelinie po około 4 m przechodzimy na wcięta, szeroka na 2 m polkę, od której ku NE odchodzi ślepa, krótka odnoga, a ku NW wąski, rozwidlający się korytarzyk (nie zbadany do końca), o długości 4,5 m. Przez małe okienko (niemożliwe do przejścia) jest tu tez polaczenie z niższymi partiami jaskini. Ku SE (poniżej polki) schodzimy stromo w dol. dnem szczeliny do płaskiego (szerokości 0,7 m) balkonu podciętego progiem dzielącym go od niżej położonego korytarza. Dalej na NE i SE szczelina przechodzi w zespól zagmatwanych, ciasnych korytarzyków (o łącznej długości około 20 m) leczących się pionowo oraz szeroka, bardzo niska wnękę, która przez zacisk (Z1) i l m wysokości prożek lachy się z bocznym korytarzem II ciągu jaskini. Schodzimy z balkonu po drabinie (około 3 m) do przestronnego korytarza, od którego odchodzą w przeciwnych kierunkach dwa różniące się charakterem ciągi.
I – w kierunku NW, dalej W korytarz pod szczelina zlotowa zrazu plaski, nachyla się i za dwoma małymi prożkami wychodzi po 8 m do Galerii. Zaraz u wejścia ku SE dalej NE odchodzi wąska, strzelista (wysokości 4 m) szczelina – obejście prowadzące do korytarza wejściowego – z bocznym wyklinowującym się odgałęzieniem o łącznej długości 16 m. Galeria – długości 13,5 m, wysokości 9,5 m, szerokości do 1,4 m – rozwinięta jest na kierunku NW-SE. Strop plaski, ściany lite, równe, dno zrazu nachylone w środkowej części płaskie, z duża okresowa kałuża (obecnie cuchnącym bajorem), w końcowej części zawalone potężnymi blokami. Po wyjściu na bloki (1,2 m) znajdujemy się w wyższym piętrze Galerii, z którego wydostać się można (albo po bardzo zniszczonej drabinie drewnianej, albo wspinaczka) 7,8 m w górę do nisz pod stropem tworzących najwyższe piętro. Pierwsza z tych nisz znana była od dawna, natomiast druga, nachylona ku górze została udokumentowana w 1996 r. Rozwinięta jest ona na kierunku NW-SE i liczy około 5 m długości. Można się stad wspiąć jeszcze do małego korytarzyka, zakończonego kominkiem. Za Galeria ku SW biegnie równy, przeciętnie szeroki na 0,8 m, ale wysoki korytarz, który na odcinku około 12 m czterokrotnie skręca pod katem prostym. Ten zygzakowaty przebieg korytarza jest charakterystyczny dla jaskiń fliszowych. Za trzecim zakrętem dno korytarza wypełnia woda – mały, stały stawek z czysta woda. Za czwartym zakrętem korytarz już węższy, lecz nadal wysoki, przez 6 m biegnie prosto na S W, w końcowej części rozdziela się, po czym łączy i doprowadza do zawaliska. Tu kończą się partie jaskini o prostolinijnym, spokojnym przebiegu. Za zawaliskiem (generalnie na SW) biegną na różnych poziomach trzy kręte korytarzyki. Partie te spenetrowano dokładniej w 1996 r. Korytarz górnego pietra tych partii w końcowej części rozgałęzia się na dwie szczeliny. Na wprost, za 1,5 m prożkiem, biegnie ku NW ciasna, wyklinowująca się szczelina. Od rozgałęzienia można tez wspiąć się po wiszących głazach około 6 m w górę. Na wysokości 2,4 m odchodzi odgałęzienie, które kończy się bardzo wąska, głęboka szczelina.. Na samej górze, czołgając się po dużym bloku i schodząc 1,2 m prożkiem wydostajemy się do niedużej sali o nieregularnym stropie i płaskim dnie. Dalej na NE za stojąca płyta, znajduje się polaczenie (uwaga niebezpiecznie wiszący głaz) z korytarzem w pierwszej części za zawaliskiem. Łączna długość opisanych partii za zawaliskiem liczy około 25 m.
II -ku E korytarz pod szczelina wejściowa przechodzi w nieduża wnękę, z której odchodzi wysoka lecz bardzo ciasna szczelina dostępna na odcinku 7 m. Na SE przez 1,8 m (w górę) próg przechodzimy do szerokiego lecz niskiego korytarza, który skręca na S, dalej SE. Z prawej strony mijamy po 7 m boczny, wąski korytarz, zawalony ku końcowi głazami i leczący się z wcześniej wspomniana wnęka. Po około 11 m korytarz główny rozdziela filar. Omijamy go dwoma ciasnymi przejściami. Za filarem korytarz wysoki na 5 m, szerokości 1,6 m z prawej strony ograniczony wąska polka, długości ponad 3 m, z lewej w dnie znajduje się bardzo ciasna szpara, głęboka na 2 m, do której dochodzi dolny korytarz, opisany poniżej. Po 6 m za filarem, mijając duże głazy dochodzimy do studni (z drabina) o charakterze zawaliskom (głębokości 2,4 m), za która po 2 m korytarz główny się zwęża i kończy dwoma wyklinowującymi się szczelinami. Ten fragment głównego korytarza można obejść bocznym ciągiem (skartowanym w 1996 r.), o łącznej długości 12 m. Przedostajemy się do niego dwoma kominkami – 2,3 oraz 1,5 m), znajdującymi się tuz przed wspomnianym uprzednio, dużymi, zwalonymi głazami. Stad wąska szczelina posuwamy się na E i dochodzimy do poprzecznego korytarza. Po 2,5 m napotykamy zacisk (Z II), za którym korytarz na wprost kończy się ślepo po 3 m, natomiast ku SW odchodzi wąska szczelina. Schodząc nią w dol 5 m przedostajemy się w pobliże studni z drabina. Nad studnia przez 3,5 m komin wydostać się można do ślepej, 3 m długości szczeliny. Z dna studni odchodzą dwa ciasne korytarze: – ku S-SE za l m prożkiem (w dol.) dochodzimy do studni o głębokości 3,5 m, rozkopanej i dalej eksplorowanej przez R. i D. Skoczylasów (członków bielskiego klubu); – ku SW-NE 7 m korytarzyk doprowadza do wspomnianej uprzednio ciasnej szpary w dnie głównego korytarza, stanowiącej niemożliwy do przejścia zacisk.
Jaskinia osuwiskowa, powstała w piaskowcach warstw gadulskich górnych. Tu, przy równomiernym ruchu osuwiskowym, wewnętrzna struktura masy skalnej została zachowana, zaznacza się znaczna przewaga wysokości szczelin nad ich szerokością.
Dno: – w ciągu I pokryte gruzem i żwirem, rzadko dużymi głazami, w bajorze błotnista maź z domieszka próchnicy;
– w ciągu II pokryte rumoszem, głazami i glina.
Jaskinia jest wilgotna, szczególnie w niektórych partiach ciągu I. W porze roztopów wiosennych i po długotrwałych opadach deszczu w wielu miejscach występuje deszcz podziemny, a za ściana w Galerii słychać szum wody. Tak jak wykazał w 1950 r. K. Kowalski również obecnie temperatura w jaskini utrzymuje się w granicach +6°C. Przewiew powietrza jest wyczuwalny w szczelinie wejściowej. Światło sięga do dna tejże szczeliny i do wstępnych partii korytarzy poniżej. W pracy z 1954 r. K. Kowalski zaznacza, ze na ścianach studni wejściowej (w opisie szczelina zlotowa) obficie rozwinęła się flora mchów i wątrobowców. Wymienia tez gatunki zimujących nietoperzy, tj.: nocki wąsatki (Mortis mystacinus) i gacki wielkouche (Plecotus auritus), które obecnie trudno zaobserwować. Prawdopodobnie kryją się przy stropie wysokich korytarzy, gdyż na głazach przy dnie występują pojedyncze ślady odchodów. K. Kowalski obserwował tez w jeziorkach (czego obecnie nie stwierdzono) liczne Studniczki (Niphargus tatrensis).
źródło: sktj.pl
